کاهش پرونده‌ها با فصل خصومت: احیای رسیدگیِ مرحله سوم (پارادوکس یا حقیقت؟)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، ایران

چکیده

در طول بیش از هفتادسال، رسیدگی در دادگاه‌های حقوقی و کیفری ایران سه مرحله‌ای بوده است. در مرحلۀ اول و دوم یعنی مرحلۀ نخستین و پژوهش، رسیدگی موضوعی (رسیدگی در مورد وقایع عینی دعوی) و حکمی (بر مبنای قوانین ماهوی و شکلی) هم‌زمان بوده ولی در مرحلۀ سوم یعنی مرحله فرجامی، تنها رسیدگی حُکمی (رسیدگیِ نظارتی از باب رعایت قوانین اعم از قوانین شکلی و یا رعایت قوانین ماهوی) مطابق وظیفه دیوان عالی کشور یعنی نظارت بر حُسن اجرای قوانین، بوده است؛ اما از سال 1372 که رسیدگی سه مرحله‌ای، جای خود را به رسیدگی‌های عموماً دومرحله‌ای داده است، آرای صادره در دعاوی حقوقی و کیفری عموماً پس از صدور در مرحله تجدیدنظر قطعی گردیده و برخلاف قانون اساسی و بدون نظارتِ حکمی و قانونی دیوان عالی کشور (از باب رعایت احکام و قوانین ماهوی و شکلی)، لازم‌الاجرا گردیده‌اند. ازاین‌رو، احیای عام رسیدگی مرحله سوم، یعنی دسترسی عام طرفین دعوی به نظارت دیوان عالی کشور بر آرای صادره در مرحله تجدیدنظر، می‌تواند هم قضات محاکم را تشویق و نیز وادار به انجام رسیدگی دقیق‌تر با رعایت بیشتر قوانین نموده و هم با گشودن راه نظارت نهاییِ دیوان برای طرف معترض درنتیجه با حل‌وفصل مناقشه‌ها، موجب فصلِ خصومت و جلوگیری از طرح چندبارۀ دعاوی و کاهش چشم‌گیر پرونده‌ها گردد.
بنابراین، پژوهش حاضر که با هدف کاهش دعاوی از طریق فصل خصومت و حل‌وفصل واقعی دعاوی صورت گرفته، ضمن تبیین مفهوم دقیق فرجام، تفکیک رسیدگی ماهیتی 
از رسیدگی موضوعی و این‌که رسیدگی نظارتی و قانونیِ دیوان بر آرای صادره، هم در قلمرو قوانین شکلی و هم قوانین ماهیتی است ولی به رسیدگی موضوعی نمی‌پردازد، راه نیلِ به این اهداف را در گسترش عامِ رسیدگی فرجامی دیوان عالی کشور در نظارت بر انطباق یا عدم انطباق احکام صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر (پژوهش/استیناف) با قانون (هم ماهوی و هم‌شکلی) می‌جوید.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Reduction of cases by resolving disputes: Revival of third stage proceeding (Paradox or Reality)

نویسنده [English]

  • majid shayganfard
criminal law and criminology, faculty of law, Islamic Azad university of Mashhad, mashhad, IRAN
چکیده [English]

During more than seventy years, trials in Iran's legal and criminal tribunals have been conducted in three stages. In the first and second stages, i.e. the initial stage and the research, factual proceeding (investigation of facts and the actual events of the claim) and lawful proceeding (based on the substantive and procedural laws) are coincide, but in the third stage i.e. appeal in the supreme court, only the lawful proceeding (supervisory review of compliance procedural Laws, or observance of substantial laws), have been in accordance with the Supreme Court's duty of supervising the good application of the laws. But since 1993, when a three-stage hearing has given place to general two-stage proceedings, verdicts issued in criminal and legal cases has generally been finalized after the review stage and, unlike the constitution and without the statutory and lawful supervision of the Supreme Court (on account of complying with the procedural and substantial laws and regulations) have come into force. Hence, the general revival of the third stage, i.e. the public access of the parties to the Supreme Court's oversight over the verdicts issued in the review stage, can both encourage and persuade judges to proceed more closely with the observance of the rules, and moreover with Opening the way to the final review of the court for the protest party, as a result of resolving the disputes will lead to resolving hostilities and consequently preventing the multiple layout of claims and notable reduction of cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Three-stage proceedings
  • appeals or legal forms of regulation
  • penalties
  • season of hostility
  • reduction of cases
فارسی
1. آخوندی، محمود؛ آیین دادرسی کیفری (اندیشه ها)، جلد چهارم، قم: انتشارات اشراق (دانشگاه قم)، چاپ
دوم، 1381
2. افتخار جهرمی؛ گودرز و مصطفی السان؛ آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، تهران: نشر میزان، 1396
3. بی نام؛ قانون الاجراءات الجزاییه؛ جمعیه الحقوقیین، ابوظبی، 1992
4. بی نام، رسمی جریده-قانون اجراآت جزایی، وزارت عدلیه جمهوری اسلامی افغانستان، نمبر مسلسل:
15 ثور سال 1393 ه.ش ،(1132)
5. تدین، عباس؛ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه (ترجمه)، تهران: انتشارات خرسندی، چاپ اول، 1391
6. شمس، عبدالله؛ آیین دادرسی مدنی (دوره پیشرفته)، جلد دوم، تهران: انتشارات دراک، چاپ سی ونهم،
1395
7. صدرزاده افشار؛ سیدمحسن، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد اول، تهران: موسسه انتشارات جهاد
دانشگاهی، چاپ دوم، 1373
8. کاشانی، سید محمود؛ استانداردهای جهانی دادگستری، تهران: نشر میزان، چاپ اول، تابستان 1383
9. مدنی، سید جلال الدین؛ آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، تهران: ا نتشارات پایدار، چاپ اول، 1377 مدنی، سید
جلال الدین؛ آیین دادرسی کیفری 1 و 2، تهران: ا نتشارات پایدار، چاپ اول، 1378
10 . نهرینی، فریدون؛ آیین دادرسی مدنی، جلد اول، تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ اول، 1393
انگلیسی:
11. Sayapin Sergey (2014) The Crime of Aggression in International law ,TM
C Asser Press ,The Hague.
12. Werle G2009) a (Principles Of international criminal law2 ,nd edn. M C