مبانی فقهی، حقوقی و جرم‌شناختی رسیدگی افتراقی به جرائم سبز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا دانشگاه شهید بهشتی

2 استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

رسیدگی‌های عادلانه و افتراقی به جرائم علیه محیط‌زیست در جهت تحقق بایسته‌های حقوق محیط‌زیست امری لازم و ضروری است. یکی از حوزه‌هایی که بایستی افتراقی سازی آیین دادرسی کیفری در قلمرو آن تجلی پیدا کند، جرائم سبز است، چرا که لزوم حمایت کیفری همه‌جانبه از محیط‌زیست که یکی از بایسته‌های حمایت کیفری از محیط‌زیست است، افتراقی‌سازی در این حوزه را بیش از گذشته لازم و ضروری می‌نماید. منظور ما از جرائم سبز، جرایمی هستند که علیه محیط‌زیست ارتکاب می‌یابند و خود به دو دستۀ جرائم زیست‌محیطی و تروریسم زیست‌محیطی تقسیم‌بندی می‌شوند. علت تفکیک این دو مفهوم در این است که نحوۀ پاسخ­­دهی و رسیدگی به این جرائم متفاوت است و اصولاً از لحاظ قصد مجرمانه نیز تفاوت‌های مهمی دارند.
 از آنجایی که برای هر تصمیم حقوقی و به­جا در سیستم عدالت کیفری، وجود مبانی لازم و ضروری است و همین مبانی، توجیه‌گر افتراقی­سازی در حوزه رسیدگی و برخورد افتراقی است، از این رو در این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی مبانی فقهی، حقوقی و جرم‌شناختی می‌پردازیم که بنیان‌های رسیدگی‌های افتراقی به جرائم سبز محسوب می‌شوند و توجیه‌گر افتراقی‌سازی در رسیدگی به این دسته از جرائم می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jurisprudence, Legal and Criminology Foundations of Differential Proceeding of Green Crimes

نویسندگان [English]

  • amin hajivand 1
  • alireza mirkamali 2
1 st
2 s
چکیده [English]

Fair and differential proceedings of crimes against the environment is essential in order to fulfill the requirements of environmental rights. One of the areas where the criminalization of the criminal justice system must be discriminated in its territory is crimes of a green nature, since the need for comprehensive criminal protection of the environment which is one of the requirements for the protection of the environment, is more necessary to differentiation this field than ever. What we mean of green crimes, is the crim that committed against the environment and is classified into two categories of environmental crime and environmental terrorism. The reason for the separation of these two concepts is that the way they respond to these crimes is different, and they are also essentially different in terms of criminal intent.
 Since there is a necessity of foundations for any legal decision in the criminal justice system, and the same principles justify the differentiation in the field of differential treatment and proceedings, hence, in this research by analytical-descriptive method We study the legal, legal, and criminal foundations that are the basis for differential treatment of crimes against humanity and justify differentiation in dealing with this type of crime.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Differentiation
  • Jurisprudence
  • Legal and Criminology Basics
  • Green Crimes
  • Environmental Crimes
  • Environmental Terrorism
  1. منابع:

    الف) فارسی

    کتاب‌ها

    1. آشوری، محمد، عدالت کیفری (مجموعه مقالات)، جلد دوم، تهران، نشر دادگستر، چاپ دوم، ۱۳۹۴.

    2. پاک‌نیت، مصطفی، افتراقی شدن دادرسی کیفری، تهران، نشر میزان، ۱۳۹۶

    3. تقی زاده انصاری، مصطفی، حقوق محیط‌زیست در ایران، تهران، نشر سمت، ۱۳۹۵

    4. رایجیان اصلی، مهرداد، بزه‌دیده‌شناسی حمایتی، تهران، نشر دادگستر، چاپ دوم، ۱۳۹۰

    5. رایجیان اصلی، مهرداد، بزه‌دیده‌شناسی، تهران، نشر شهر دانش، چاپ اول، ۱۳۹۰

    6. رحیمی‌نژاد، اسماعیل، کرامت انسانی در حقوق کیفری، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۷

    7. رضوانی، سودابه، حالت خطرناکی در گستره علوم جنایی، تهران، نشر میزان، ۱۳۹۶.

    8. ریسمونی، احمد، اهداف دین از نگاه شاطبی، ترجمه سید حسن اسلامی و سید محمدعلی احمدی ابهری، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۶.

    9. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، تهران، نشر دراک، چاپ بیست و سوم، ۱۳۹۲.

    10.محقق داماد مصطفی،، قواعدفقه، جلد اول، تهران، نشر علوم اسلامی، ۱۳۹۲.

    11.محقق داماد، سید مصطفی، الهیات محیط‌زیست، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۹۳.

    12.محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه، تهران، نشر میزان، چاپ سیزدهم، ۱۳۹۳.

    13.مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۸.

    14.مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۵۱.

    15.منتسکیو، شارل، روح القوانین، ترجمه علی‌اکبر مهتدی، تهران، نشر اقبال، ۱۳۳۹.

    16.نجفی ابرندآبادی، علی حسین، از جرم‌مداری تا بزه‌دیده مداری، دیباچه در: لپز، ژرار و فیلیزولا، ژینا، بزه دیده و بزه‌دیده‌شناسی، ترجمه روح‌الدین کردعلیوند و احمد محمدی، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۷۹.

    17.نجفی ابرندآبادی، علی حسین، جرم‌شناسی در آغاز هزاره سوم، درآمد ویراست دوم دانشنامه جرم‌شناسی، تهران، نشر گنج دانش، چاپ دوم، ۱۳۹۰.

    مقاله‌ها

    1. آشوری، محمد و خدادی، ابوالقاسم، حقوق بنیادین بزه‌دیده در فرآیند دادرسی کیفری، مجله آموزه‌های حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۰.

    19. پرادل، ژان، به دنبال جهانی‌شدن حقوق کیفری، ترجمه محمدمهدی ساقیان، مجله پژوهش‌های حقوق و سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره ۱۱، ۱۳۸۲.

    20. حسن‌زاده، مهدی، مبانی فقهی اعتبار نظر اهل خبره، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، دوره ۴۰، شماره ۲، ۱۳۸۹.

    21. دلبروک، برست، چشم‌انداز اروپایی از جهانی‌شدن حقوق، سیاست و بازارها در برداشت‌ها و تأثیرهای آن بر حقوق داخلی، ترجمه جواد کارگزاری، دو فصلنامه حقوق عمومی و حقوق بشر، شماره ۲ و ۳، ۱۳۸۵.

    22. دلماس مارتی، میری، جهانی‌شدن حقوق فرصت‌ها و خطرات، ترجمه امیر اردشیر امیر ارجمند، مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره ۲۴، ۱۳۷۸.

    23. روستایی، مهرانگیز، مقایسه تطبیقی اصل ضرر و قاعده لاضرر در توجیه مداخله کیفری، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره ۱۹، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۴.

    24. عالی پور، حسن، مایه‌های هراس و خشونت کیفری در تروریسم‌شناسی، مجموعه مقالات، تهران، انتشارات نگاه بینه، ۱۳۹۴.

    25.فتاح، عزت، از سیاست مبارزه با بزهکاری تا سیاست دفاع از بزه دیده، ترجمه سوسن خطاطان و علی حسین نجفی ابرندآبادی، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۳، بهار ۱۳۷۱.

    26. گوهری، عباس و بیژنی، مهدی، مسئولیت مطلق در تخریب محیط‌زیست از دیدگاه فقهی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، تابستان ۱۳۹۰.

    27. نجفی ابرندآبادی، علی حسین، رویکرد جرم شناختی قانون حقوق شهروندی، مجموعه مقالات همایش حقوق شهروندی، تهران، نشر گرایش، ۱۳۸۸.

    28. نجفی ابرندآبادی، علی حسین، کیفرشناسی نو-جرم‌شناسی نو، درآمدی بر سیاست جنایی مدیریتی خطرمدار، مجموعه مقالات تازه‌های علوم جنایی، جلد دوم، تهران، نشر میزان، ۱۳۹۲.

    29. نیازپور، امیرحسن، بنیان‌های جرم‌شناسانه رسیدگی افتراقی به تروریسم، مجموعه چکیده مقالات همایش تروریسم، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۹۶.

    ب) عربی

    30. مکارم شیرازی، ناصر، القواعدالفقهیه، قم، نشر مدرسه امام علی بن ابی طالب،۱۴۱۱ ق

    31. خوئی، سید ابوالقاسم، التنقیح فی شرح العروه الوثقی (تقریرات علی غروی) جلد اول، قم، موسسه احیاء آثار امام خوئی، ۱۴۱۸ ه.ق.

    ج) انگلیسی

    32. Hillard, Paddy, Tombs, Steve, Beyond Criminology? In Beyond Criminology: Taking Harm Seriously, Fernwood Pulishing, 2000

    د) فرانسوی

    33. Yves, Mayaud, Le Terrorism, (paris. Dalloz,1997